เหล็กเส้น เหล็กเส้นกลม เหล็กเส้นแบน เหล็กข้ออ้อย มีขนาดไหนบ้าง มีความแตกต่างกันอย่างไร

เหล็กเส้น (Steel bar) หรือบางคนเรียกว่าเหล็กเสริม (Reinforcing bar) คือเหล็กที่มีความยาวเรียวที่มีหน้าที่เสริมความแข็งแรงของคอนกรีต งานหิน และโครงสร้างของสิ่งปลูกสร้างต่างๆ เหล็กเส้นขนาดมาตรฐานจะมีความยาวที่ 10-12 เมตร เส้นผ่าศูนย์กลางระหว่าง 10-40 มิลลิเมตร เหล็กเส้นที่ถูกเก็บไว้อาจเกิดเป็นสนิมเนื่องจากความชื้นของสภาพแวดล้อม ซึ่งเหล็กเส้นที่เป็นสนิมแค่บริเวณรอบนอก (เป็นผงสีแดง) และเนื้อเหล็กยังเป็นสีเข้มอยู่ เหล็กเส้นเหล่านี้ก็ยังถูกนำไปใช้งานได้เพราะคุณมาสามารถกำจัดสนิมที่ผิวได้ด้วยการขัดหรือใช้น้ำยา แต่ถ้าเนื้อภายในเป็นสนิมแล้ว ก็ไม่ควรใช้โดยเด็ดขาด

สำหรับงานก่อสร้างไม่ว่าจะเป็นก่อสร้างงานทั่วไป งานขึ้นรูป หรือก่อสร้างโครงสร้างขนาดใหญ่ “เหล็กเส้น” ก็เป็นวัสดุที่สำคัญอย่างมากที่ใช้สำหรับเสริมความแข็งแกร่งให้แก่โครงสร้างที่ต้องใช้รับแรงทั้งงานคอนกรีตและงานก่ออิฐ ซึ่งในท้องตลาดนั้นเหล็กก็ถูกแบ่งออกไปอีก 3 แบบ คือ เหล็กเส้นเส้นกลม เหล็กเส้นแบน และเหล็กข้ออ้อย ซึ่งแต่ละแบบนั้นมีความแตกต่างกันอย่างไร มีขนาดไหนบ้าง เลื่อนลงไปอ่านพร้อมๆ กันเลยค่ะ 

ประเภทของเหล็กเส้น

จากที่เกริ่นไว้ด้านบน “เหล็กเส้น” ถูกแบ่งออกไปอีก 3 ประเภทหลักๆ ซึ่งแต่ละแบบก็มีการกำหนดการใช้งานที่แตกต่างกันออกไป ดังนี้

1. เหล็กเส้นกลม (Round Bars)  

เหล็กเส้นกลมจะเรียกกันในภาษาช่างแบบย่อๆ ว่า “RB” ลักษณะของเหล็กเส้นกลมคือ ผิวเหล็กเรียบ เกลี้ยง ไม่มีรอยแตก หน้าตัดกลม เส้นผ่าศูนย์กลางและน้ำหนักจะอยู่ประมาณขนาด 9 มิลลิเมตร เส้นผ่าศูนย์กลาง 9 มิลลิเมตร ความยาวประมาณ 10 เมตร สามารถนำไปดัดโค้ง ไม่ปริแตก ไม่เป็นสนิม เหล็กที่กำหนดตามมาตรฐานอุตสาหกรรม มอก.28/2529, 32/2532 มีการแบ่งตามชั้นคุณภาพของเหล็ก ซึ่งแบ่งตามการใช้งานของเหล็กเส้นกลมดังนี้ 

• เหล็กเส้น 2 หุน (RB6) หรือเหล็กเส้น 6 มิล เหมาะใช้ในงานที่รองรับแรงต่ำๆ รองรับแรงไม่มาก นิยมใช้ทำปลอกเสา และปลอกคาน
• เหล็กเส้น 3 หุน (RB9) หรือ เหล็กเส้น 9 มิล  เหมาะใช้ในงานที่รับแรงได้ไม่มาก ฟังก์ชันการใช้งานจะคล้ายเหล็กเส้นกลม 2 หุน 
• เหล็กเส้นกลม 4 หุน (RB12)เหมาะสำหรับงานก่อสร้างทั่วไป แต่ไม่ค่อยเหมาะกับงานที่ใช้ยึดเกาะ เพราะมีความสามารถยึดเกาะปูนได้น้อยมาก เช่น งานกลึงหัวน็อต
• RB19 เหมาะสำหรับงานที่ใช้ความแข็งแรงด้านโครงสร้าง เช่น ทำถนน
• RB25 เหมาะสำหรับใช้ในงานที่ต้องรับแรงกระแทก รับน้ำหนักได้ดี นิยมใช้ทำเหล็กสตัด เกลียวเร่ง งานยึดโครงใหญ่ๆ หรือนำไปทำป้ายใหญ่ๆ 

ตารางขนาดและราคาเหล็กเส้นกลม (RK24)

2. เหล็กเส้นแบน (Flat Bar)

เหล็กแบน คือ เหล็กที่เกิดจากการผลิตเหล็กรูปพรรณแล้วนำมารีดร้อนหรือรีดเย็นแล้วนำมาตัดให้มีความหนาความกว้างตามความต้องการการใช้งานของผู้ใช้งาน แต่ขนาดที่นิยมคือ ความหนา 3 มิลลิเมตร ความยาว 6 เมตร มีแรงยืดหยุ่นดี สามารถนำไปทำงานได้หลากหลาย นำไปประกอบได้หลายรูปทรง

ส่วนใหญ่คนมักจะนิยมนำเหล็กเส้นแบนมาใช้งานงานเชื่อม ทำเหล็กดัด งานฝาท่อ ทำแหนบรถยนต์ งานกลึง งานชิ้นส่วนเครื่องจักร ทำลายบนรั่วระเบียง ทำฉากบังตางานเชื่อมทำเหล็กดัดหรือใช้เหล็กเส้นแบนบางนำมาทำงาน DIY ประกอบขาโต๊ะ ทำขาเก้าอี้ ประกอบเฟอร์นิเจอร์ เป็นต้น 

ข้อเสียของเหล็กเส้นแบนคือ มีความแข็งแรงน้อยกว่าเหล็กเส้นชนิดอื่น และควรหลีกเลี่ยงความร้อนหรือไว้ใกล้เปลวไฟ

ตารางขนาดเหล็กแบน

3. เหล็กเส้นข้ออ้อย (Deformed Bar)

ลักษณะของเหล็กเส้นข้ออ้อย หรือ เหล็กเส้นอ้อย คือเป็นเหล็กเส้นที่มีริ้วๆ ปล้องๆ คล้ายๆ กับลำต้นของอ้อยรอบๆ เส้นเพื่อเสริมความแข็งแรงและเหมาะสำหรับใช้ในการยึดหรืองานฉาบคอนกรีตเพราะยึดเกาะได้ดี ส่วนใหญ่จะมีเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 10-40 มิลลิเมตร ความยาวประมาณ 10 -12 เมตร แบ่งตามชั้นคุณภาพได้ 3 ประเภท 

• SD 30 หมายถึง กำลังจุดครากของเหล็ก 3,000 kg/cm²
• SD – 40 หมายถึง กำลังจุดครากของเหล็ก 4,000 kg/cm²
• SD 50 หมายถึง กำลังจุดครากของเหล็ก 5,000 kg/cm²

** จุดคราก คือค่าความเค้นและความเครียดของวัสดุเพื่อใช้ทดสอบแรงดึงของโลหะ 

เหล็กข้ออ้อย ใช้ทําอะไร : เหล็กเส้นข้ออ้อย เหมาะสำหรับใช้ในงานก่อสร้างที่เน้นความแข็งแรงเป็นพิเศษ หรือใช้ควบคู่กับเสริมคอนกรีต เช่น อาคารสูง, คอนโดมิเนียม, ถนนคอนกรีต, สะพาน, เขื่อน

ตารางขนาดและราคาเหล็กเส้นข้ออ้อย

คำถามที่พบบ่อย

• Facebook
• Twitter
• Line